Στην Κυψέλη
Μελισσοκόμος επί τω έργω
Name: BeeHappy
Location: ΝΕΑ ΜΑΚΡΗ, GR

Δευτέρα, Νοεμβρίου 05, 2007

Ανακύκλωση Κεριού

Το κερί είναι το δομικό, θα μπορούσε να πει κανείς, στοιχείο μιας κοινωνίας μελισσών.
Σε μια από τις πρώτες αναρτήσεις αυτού του ιστολογίου είχα αναφερθεί σχετικά με το κερί.
Υλικό πολύτιμο, παράγεται σε συγκεκριμένες εποχές και κάτω από ειδικές συνθήκες.
Από πολύ παλιά ανακαλύψαμε την αξία του και το χρησιμοποιούμε καθημερινά σε δεκάδες χρήσεις. Από το κεράκι που ανάβει ο πιστός μέχρι την κρεμούλα που θα κάνει τις γυναίκες πιο γοητευτικές. Σύντομα μάλιστα ετοιμάζω συνταγή που σας την κρατάω έκπληξη, τρέμε μάγισσα ο μελισσοκόμος εζήλωσε την χάρην σου.
Σε παλιές εποχές ο μελισσοκόμος προκειμένου να τρυγήσει το μέλι του, έκοβε όλες τις κερήθρες που περιείχαν το μέλι και με συμπίεση το διαχώριζε από το κερί. Με τον τρόπο αυτό κάθε χρόνο οι μέλισσες έπρεπε να κατασκευάζουν καινούρια φύλλα κερηθρών.
Η ανακάλυψη του κινητού πλαισίου άλλαξε τα δεδομένα στη σύγχρονη μελισσοκομία.
Ο μελισσοκόμος δεν καταστρέφει πια τις κερήθρες κάθε που θέλει να πάρει το μέλι από αυτές.
Γερά προσαρμοσμένες οι κερήθρες στα ξύλινα, ενίοτε και πλαστικά, πλαίσια και υποστηριζόμενες από συρμάτινες ενισχύσεις, μπαίνουν στις φυγοκεντρικές συσκευές και αδειάζουν από το περιεχόμενό τους. Οι αλλοιώσεις που προκύπτουν είναι συνήθως ελάχιστες και εύκολα επιδιορθώσιμες από τις μέλισσες.
Έτσι ο μελισσοκόμος χρησιμοποιεί ξανά και ξανά τα ίδια πλαίσια. Μεγάλη οικονομία, μιας και για κάθε νεοχτισμένη κερήθρα η μέλισσα θα πρέπει να "καταναλώσει" δύο με τρία κιλά μέλι ως ισοδύναμη ενέργεια.
Με τον καιρό όμως και τη συνεχή χρήση, η κερήθρες "γεμίζουν" με προβλήματα.
Καθώς η βασίλισσα χρησιμοποιεί τα κελιά των κερηθρών ως φωλιά για τα αυγά της, αυτά γεμίζουν σταδιακά με υπολείμματα από τις προηγούμενες εκκολάψεις. Οι επιφορτισμένες με την καθαριότητα μέλισσες θα γυαλίσουν στην κυριολεξία το κάθε κελί καλύπτοντας με ένα λεπτό στρώμα νέου κεριού το προηγούμενο όταν αυτό είναι ανάγκη. Σταδιακά έτσι το μέγεθος του κελιού θα μειωθεί όπως και ο διαθέσιμος χώρος στο νέο έντομο με αποτέλεσμα όλο και πιο μικρόσωμες μέλισσες. Η κερήθρα γίνεται δύσκαμπτη και σκληρή, σε τίποτε όμοια με την αρχική.
Είπαμε παραπάνω ότι η ανακάλυψη του κινητού πλαισίου σήμανε τη νέα εποχή για τη μελισσοκομία. Η νέα αυτή εποχή, έχω ξαναγράψει, ήταν σε πλήρη συμφωνία με το Αμερικάνικο πρότυπο της μεγαλύτερης δυνατόν ανά μονάδα μέτρησης απόδοσης.
Κυρίαρχος παράγοντας στο μοντέλο αυτό είναι τα (χημικά) φάρμακα. Έλα όμως που τα σκευάσματα αυτά απορροφώνται από το κερί και ανά τρύγο αποδεσμεύουν τα υπολείμματα στο μέλι? Σχετικό παράδειγμα που όλοι γνωρίζετε είναι το πρόβλημα με την κηροσκωρίνη που πριν μερικά χρόνια μας απασχόλησε (άκαιρα και αναίτια αλλά αυτό είναι άλλο θέμα).
Ο συνεπής λοιπόν μελισσοκόμος φροντίζει τακτικά να ανανεώνει τις κερήθρες του λιώνοντας τις παλιές και χτίζοντας καινούριες. Το πόσο τακτικά έχει να κάνει με τον ίδιο τον μελισσοκόμο αλλά και την κατάσταση της κερήθρας. Θεωρώ ότι κάθε 3 με 4 χρόνια το πολύ θα πρέπει να γίνεται η σχετική αντικατάσταση και μάλιστα για μελισσοκομείο που δεν χρησιμοποιεί χημικά σκευάσματα παρά μόνον οργανικά ή άλλες μη υπολειμματικές μεθόδους.
Αφού γίνει το ξεδιάλεγμα των προς ανακλύκλωση πλαισίων ο κάθε μελισσοκόμος θα ακολουθήσει κάποια διαδικασία για την ακάκτηση του μεγαλύτερου ποσοστού του κεριού που υπάρχει στην κερήθρα. Παρακάτω θα σας περιγράψω τον τρόπο που ακολουθώ.
Το μεγαλύτερο μέρος των πλαισίων που χρησιμοποιώ είναι καινούρια, αγορασμένα τα τελευταία 3 χρόνια όπως και οι κερήθρες, αφού εκμεταλλεύομαι κάθε χρόνο την ανθοφορία των εσπεριδοειδών για χτίσιμο. Υπάρχουν ελάχιστα πλέον αυτήν την στιγμή παλιά, άλλων μελισσοκόμων πλαίσια, τα οποία βρίσκονται στην κατοχή μου είτε από την αρχική αγορά είτε από κάποιες παραφυάδες που αγόρασα ένα χρόνο μετά.
Η κερήθρα που βλέπετε μιλά από μόνη της ότι θέλει ανακύκλωση. Κελιά κακοσχηματισμένα, σκληρά και στενά από την πολύ χρήση.

Αυτή παρ' όλο που είναι φετινή κερήθρα θα οδηγηθεί στον ατμό καθώς περιέχει νεκρές λάβρες μελισσών λόγω ψύξης του γόνου.
Για το λιώσιμο χρησιμοποιώ κηροτήκτη ατμού, μια διπλοπύθμενη συσκευή, όπου με τη βοήθεια του ατμού θα λιώσει η κερήθρα από το πλαίσιο και το κερί θα τρέξει έξω από αυτήν.


Ήδη λόγω της χαμηλής εξωτερικής θερμοκρασίας το κερί άρχισε να στερεοποιείται.

Το πρώτο διάλυμα είναι γνωστό και ως κερόμελο, καθώς περιέχει και αρκετή ποσότητα μελιού που έλιωσε μαζί με το κερί. Σε όλη τη διάρκεια της σχετικής διαδικασίας οι μέλισσες κάνουν πάρτι, είτε σε σταλαγματιές μελιού (φωτογραφία στην κορυφή) είτε στα κερόμελα.
Τα παλιά ξύλινα πλαίσια αφού απομακρυνθούν τα σύρματα αποτελούν τέλειο προσάναμμα για το τζάκι. Την επόμενη μέρα το κερί θα έχει στερεοποιηθεί στην επιφάνεια και κάτω, ή μερικές φορές αν η ψύξη γίνει γρήγορα και μέσα σε αυτό θα υπάρχουν μερικά υπολείμματα που πέρασαν το πρώτο φιλτράρισμα. Το συγκεκριμένο βέβαια είναι απόκτημα από λιώσιμο απολεπισμάτων, και αυτός είναι ο λόγος που έχει τόσα πολλά ξένα σώματα μέσα.
Θα ακολουθήσει νέος βρασμός με αρκετό καθαρό νερό στο οποίο προς το τέλος της βράσης θα προσθέσω μερικές κουταλιές οξαλικό οξύ. Το υγρό κερόνερο θα περάσει από λεπτό φίλτρο και θα μπεί στα καλούπια.
Την άλλη μέρα πλέον θα έχουμε αποκτήσει καθαρό, μοσχομυριστό κίτρινο κίτρινο κεράκι.
Μέχρι να αποκτήσω τη δική μου μηχανή κατασκευής, δυστυχώς θα ανταλλάσω το όμορφο αυτό κερί με έτοιμα φύλλα κερήθρας τρίτων κατασκευαστών.


Θαυμάστε τους χειρισμούς αυτής της γυναίκας με τα λευκά μαλλιά.
Προσέξετε πόσο πειθήνια εκτελεί ο κυρ' Αριστείδης...



Ακούμε "The Boxer". Έχουμε ακούσει και παλιά, και θα ακούσουμε ξανά και ξανά καθώς το ντουέτο αυτό ήταν και εξακολουθεί να είναι από τα πιο αγαπημένα μου.

Παρασκευή, Νοεμβρίου 02, 2007

Το παλαιότερο απολίθωμα μελισσών

Πραγματικά πολύ εντυπωσιακές οι φωτογραφίες και οι τελευταίες αναρτήσεις του Κώστα.
Οι σκούρκοι με το μέγεθος και τη σωματοδομή τους ασκούν ένα δέος.
Ένα άρθρο που "πέτυχα" ακολουθώντας σύνδεσμο άλλου άρθρου με αφορμή άρθρο στο μελισσοκομικό περιοδικό BEECRAFT, ισχυρίζεται ότι η μέλισσα αποτελεί εξέλιξη της σφήκας, πιθανόν λοιπόν και του σκούρκου.
Το παρακάτω απολίθωμα προσδιορίζεται να έχει ηλικία 100 εκατομμυρίων ετών και βρέθηκε σε ένα ορυχείο στην κοιλάδα Hukawng της Myanmar (Βιρμανία) πολύ καλά διατηρημένο μέσα σε απολιθωμένο (επίσης) ρετσίνι, το γνωστό ως κεχριμπάρι ή στα αρχαία Ελληνιά, ήλεκτρον.

Είναι η παλαιότερη γνωστή μέλισσα που έχει καταφέρει η επιστήμη να προσδιορίσει μέχρι σήμερα. Έχει (όπως αναφέρει ο σχετικός ερευνητής, George Poinar) πολλά από τα χαρακτηριστικά της σφήκας αν και αρκετά κοντά στη γνωστή μέλισσα.
Το εύρημα βοηθάει τους επιστήμονες να προσδιορίσουν το χρόνο έναρξης της διαφοροποίησης των ειδών μέσω της εξελικτικής τους πορείας.
Ένα από αυτά είναι τα πίσω πόδια και τα χιλιάδες τριχίδια επί αυτών που χρησιμεύουν στη συλλογή γύρης από τη μέλισσα, σε αντίθεση με τη σφήκα η οποία είναι σαρκοφάγος (ως πηγή πρωτεΐνης) και δεν αποθηκεύει μέλι. Δεν αποθηκεύει μέλι καθώς το χειμώνα όλος ο πληθυσμός των σφηκών εξαφανίζεται. Επιζεί μόνον η βασίλισσα αφού βρει κατάλληλο κατάλυμα, μακριά από τη φωλιά της, για να ξαναρχίσει το νέο κύκλο της την Άνοιξη.


Το ότι δεν υπήρχε η ανάγκη για συλλογή γύρης μας αφήνει να καταλάβουμε ότι δεν υπήρχε πολύ διαθέσιμη γύρη. Τα κυριότερα δέντρα ήταν τα κωνοφόρα, τα οποία είναι ανεμόφιλα. Οι ανάγκες λοιπόν σε έντομα για την επικονίαση ήταν μικρές. Περίπου την ίδια εποχή προσδιορίζεται και η αρχή της ραγδαίας ανάπτυξης των φυτών που εξαρτούσαν την αναπαραγωγή τους από τα έντομα. Ήταν η αρχή της διαφοροποίησης πολλών ειδών καθώς η γύρη προσφέρει γρήγορη αναπαραγωγή, έντονη διασπορά και ταχεία διαφοροποίηση. Ήταν περίπου τότε που η μέλισσα θα γίνει το πιο χρήσιμο από τα έντομα στον πλανήτη.
Μιας και μιλάμε για εξέλιξη να πούμε ότι εδώ και ένα χρόνο περίπου έχει αποκρυπτογραφηθεί ο γενετικός κώδικας των μελισσών. Είναι το τρίτο σε σειρά έντομο που αποκρυπτογραφείται μετά τη μύγα και το κουνούπι.
Το επίτευγμα αυτό μας δίνει ενδείξεις για τη σύνθετη κοινωνική της συμπεριφορά, την υψηλή αίσθηση όσφρησης και την αφρικανική προέλευσή της.
Τα γονίδια τα σχετικά με την όσφρηση ξεπερνούν αριθμητικά εκείνα που συνδέονται με την προτίμηση.
Είναι αλήθεια εντυπωσιακά μικρός ο χρόνος ανάμεσα στην ώρα που ανοίγω την πόρτα της μελισσοκομικής μου αποθήκης και της εμφάνισης της πρώτης μέλισσας.
Καθώς το θέμα μας σήμερα είναι το παρελθόν ας αναφέρουμε εδώ και το πρώτο άρθρο που στάθηκε η αφορμή για τη μικρή αυτή περιήγηση.
Έσπαγαν το κεφάλι τους να καταλάβουν οι ερευνητές σε τι αναφέρεται η Βίβλος όταν περιγράφει της γη της Επαγγελίας ως τόπου όπου ρέει το μέλι και το γάλα και δεν τους έβγαινε. Θεωρούσαν λοιπόν ότι αναφέρεται στο "μέλι" των σύκων αφού πουθενά αλλού δεν γινόταν αναφορά για καλλιέργεια της μελισσοκομίας.
Πρόσφατα, τον περασμένο Σεπτέμβριο, αρχαιολόγοι της Ιεσουσαλήμ ανακάλυψαν 30 κυψέλες που χρονολογούνται από το 900π.Χ.
Είναι κατασκευασμένες από άχυρο και άργιλο, διαθέτουν τρύπα για την έξοδο των μελισσών αλλά και μετακινούμενο καπάκι για την πρόσβαση του μελισσοκόμου!!!

Είναι το μοναδικό στοιχείο για μια προηγμένη μελισσοκομία στην περιοχή των Αγίων Τόπων την εποχή της Βίβλου.

Το τραγουδάκι σήμερα είναι από το ιστολόγιο μιας καλής και τρυφερής ψυχής που έβαλε ...άνω τελεία. Της εύχομαι να περνάει καλά.

10 ΤΣΙΦΤΕΤΕΛΙ ΞΥΔΑ...

Ετικέτες , ,