Μικροί Μάστορες

Κηρήθρες δε χτίζονται μέσα στην κυψέλη διαρκώς, όμως όταν χρειαστούν, χτίζονται πολύ γρήγορα. Η φωτογραφία δείχνει τι κατόρθωσαν να φτιάξουν οι μικροί αυτοί μάστορες μέσα σε λίγες ώρες. Βλέπουμε ακόμα ότι το χτίσιμο αρχίζει από επάνω και συνεχίζεται ακριβώς κατακόρυφα προς τα κάτω. Κάθε κηρήθρα αποτελείται από αρκετές χιλιάδες μικρά, κέρινα δωμάτια ή «κελιά», που χρησιμεύουν άλλοτε σαν παιδικά δωμάτια και άλλοτε σαν αποθήκες για την τροφή. Τα κελιά έχουν μια σκόπιμη διάταξη, που προκαλεί εντύπωση.

Αν κόψουμε μια κηρήθρα εγκάρσια, από επάνω προς τα κάτω, θα αποκτήσουμε μια εικόνα όπως του σχήματος δίπλα. Η κηρήθρα έχει ένα μεσότοιχο (Μ) που, όπως και τα άλλα μέρη, φτιάχνεται από κερί που αποτελεί τον κοινό πυθμένα για τα κελιά, που είναι τοποθετημένα προς τις δύο πλευρές. Οι βαθουλωτοί πυθμένες είναι επιδέξια χωμένοι ο ένας μέσα στον άλλο, έτσι που ν’ αξιοποιείται άριστα ο χώρος. Τα κελιά παρουσιάζουν μικρή κλίση, τόση που είναι αρκετή, ώστε τα τοποθετημένα μέσα σ’ αυτά λεπτόρρευστα αποθέματα μελιού να μη μπορούν να στάζουν. Το αξιοπρόσεκτο όμως είναι ότι τα πλαϊνά τοιχώματα των κελιών σχηματίζουν μεταξύ τους εξάγωνα. Οι μέλισσες θα μπορούσαν βέβαια κι αυτές να χτίζουν τα κελιά τους το ίδιο καλά με τα κυκλικά τοιχώματα, όπως πράγματι τα φτιάχνουν οι βομβίνοι ή να διαλέξουν άλλες μορφές.
Όμως με κυκλικά ή τυχόν οκτάγωνα κελιά θα έμεναν μεταξύ τους αχρησιμοποίητοι χώροι και αυτό θα ήταν σπατάλη χώρου. Επίσης κάθε κελί θα έπρεπε κα έχει εξολοκλήρου ή κατά ένα μέρος τα αποκλειστικά δικά του τοιχώματα και αυτό θα ήταν σπατάλη υλικού. Με τρίγωνα ή εξάγωνα κελιά παύουν να υπάρχουν και τα δύο μειονεκτήματα, διότι κάθε τοίχωμα θα είναι κοινό σ’ όλη του την έκταση για δύο γειτονικά κελιά, κι επομένως αξιοποιείται δύο φορές και δεν παραμένουν ενδιάμεσοι κενοί χώροι. Τα τρίγωνα, τετράγωνα και εξάγωνα της εικόνας είναι έτσι σχεδιασμένα ώστε να καλύπτουν ακριβώς ισομεγέθεις επιφάνειες.

Σ΄ αυτά λοιπόν τα κελιά με το ίδιο βάθος, θα χωρούσε η ίδια ποσότητα μέλι. Από τα τρία όμως αυτά γεωμετρικά σχήματα με την ίδια επιφάνεια τα εξάγωνα έχουν την πιο μικρή περίμετρο. Επομένως για την ολοκλήρωση της κατασκευής των εξάγωνων κελιών, με ίδια χωρητικότητα, απαιτείται το πιο λίγο υλικό κατασκευής.

Από το βραβευμένο με Nobel "Από τη ζωή των μελισσών" του Karl von Frish