Οι Μέλισσες & η Κοινωνική Τεμπελιά

Στο ξεκίνημα της μελισσοκομικής μου σταδιοδρομίας είχα την τύχη να ακούσω μια πολύτιμη συμβουλή (για την ιστορία δια στόματος Ισίδωρου Τσιμίνη «Καλύτερα να τρυγάς 10 μελίσσια Σπύρο, με είπε, παρά να ταΐζεις 20». Στην πορεία αποδείχτηκε απόλυτα σοφή.

Το θυμήθηκα και σήμερα, 2^η μέρα του 3ημερου μελισσοκομικού σεμιναρίου που διοργανώνει ο Σύλλογός μας, με εισηγητή τον εξαίρετο Θανάση Μπίκο. Τα βιβλία του αλλά και τα άρθρα του στα μελισσοκομικά έντυπα σε μαθαίνουν να σκέφτεσαι «σαν μέλισσα».

«Ισχύς εν τη ενώσει» ήταν το μήνυμα από τις πρώτες διαφάνειες του Θανάση. Κάθε έμπειρος μελισσοκόμος ξέρει πολύ καλά ότι συνενώνοντας στην κύρια ανθοφορία 2 «εικοσάρες» κυψέλες θα κομίσει τελικά κατά πολύ περισσότερο απ’ ότι θα λάμβανε από το άθροισμα της κάθε μιας μεμονωμένης.

Προκύπτει λοιπόν αβίαστα το συμπέρασμα ότι οι μέλισσες εργάζονται αποδοτικότερα ως μέλη μιας ομάδας.

Θα θεωρήσει κανείς εύλογο το παραπάνω και θα περίμενε να συμβαίνει και στις ανθρώπινες κοινωνίες. Οι ομάδες ανθρώπων να είναι αποδοτικότερες από το άθροισμα των μεμονωμένων ατόμων. Όσοι το πιστεύουν αυτό απλά αγνοούν το φαινόμενο της «Κοινωνικής Τεμπελιάς».

Όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Ρόλφ Ντομπέλλι «Η Τέχνη της Καθαρής Σκέψης», (το διάβασα στις διακοπές και σας στο συνιστώ), σε πείραμα του Μαξιμιλιέν Ρενζελμάν το 1913, μελέτησε τη δύναμη που εξασκούσαν, ζητώντας από πολλούς ανθρώπους να τραβήξουν ένα σχοινί.  Κατά μέσο όρο δύο άτομα που τραβάνε μαζί ένα σχοινί βάζουν το 93% της δύναμή που βάζει ένα άτομο που τραβάει το σχοινί μόνο του με το ποσοστό να πέφτει στο 85% στα 3 άτομα και στο 49% στα 8 άτομα!!!

Το ίδιο αποτέλεσμα παρατηρείται στους κωπηλάτες αλλά όχι στη σκυταλοδρομία. Εκεί η συμβολή του κάθε δρομέα είναι φανερή. Γιατί να βάλουμε το 100% της δύναμής μας αν δεν το καταλάβει κανείς? Δεν μας ενδιαφέρει η συνολική πρόοδος αν μέσα από αυτήν δεν ξεχωρίσουμε ως μονάδες.

Η κοινωνική τεμπελιά έχει πολλές και ενδιαφέρουσες συνέπειες καθώς επεκτείνεται  πέραν της σωματικής και στην διανοητική προσπάθεια (π.χ συνεδριάσεις). Όσα περισσότερα τα μέλη τόσο μικρότερη η ατομική συμμετοχή. Δεν μας αρέσουν οι ευθύνες, προτιμούμε να κρυβόμαστε πίσω από «συλλογικές» αποφάσεις (το φαινόμενο ονομάζεται «μεταβίβαση ευθύνης»). Τις συνέπειες πιστεύω τις αντιλαμβάνεται εύκολα ο καθένας, τις ζούμε άλλωστε.

Τι θα μπορούσε να αποτρέψει το φαινόμενο της κοινωνικής οκνηρίας? Η Αξιοκρατία. Η κοινωνία πρέπει να στηρίζεται στις επιμέρους ικανότητες του κάθε ατόμου, να τις αξιολογεί και να τις ανταμείβει.

Αντιλαμβάνεστε φαντάζομαι εύκολα τώρα γιατί η Ελληνική κοινωνία απεχθάνεται την αξιοκρατία.
Αν σας παρηγορεί, το ίδιο φαινόμενο της κοινωνικής οκνηρίας παρατηρήθηκε και στα άλογα.