Εντροπία

Γιατί τα παγάκια σ’ ένα ποτήρι ζεστού νερού θα λιώσουν ενώ ένα ποτήρι χλιαρού νερού δεν θα διαχωριστεί ποτέ σε ζεστό νερό και πάγο?

Γιατί ένα εγκαταλειμμένο καθαρό δωμάτιο βρωμίζει ενώ ένα εγκαταλειμμένο βρώμικο δεν καθαρίζει?

Γιατί όταν αφήσεις αφρόντιστα τα μελισσάκια σου θα τα βρεις φίσκα στο κηφηνόγονο και το τσιμπούρι και όχι γεμάτα με μέλι?

Ουδέν εξ ουδενός είπε ο Παρμενίδης 6 αιώνες Π.Κ.Χ (προ κοινής χρονολογίας) για να έρθει λίγο αργότερα (σε ιστορικούς χρόνους) τον 16^ο αιώνα ο Λαβουαζιέ και να διατυπώσει την αρχή της διατήρησης της μάζας αλλά και τη ενέργειας αμέσως μετά οι Τόμσον, Κέλβιν & Τζάουλ. Χάρη στον Τζάουλ αποκτήσαμε τον πρώτο νόμο της θερμοδυναμικής που λέει ότι η ενέργεια δεν μπορεί να καταστραφεί αλλά μόνον να μεταλλαχτεί.

Στην πραγματική ζωή αυτό μεταφράζεται στο "τίποτε δεν είναι δωρεάν στη γη", δεν υπάρχει «τζάμπα γεύμα»

Ενδιαφέρον, ίσως μεγαλύτερο, έχει ο δεύτερος νόμος της θερμοδυναμικής ο οποίος εμφανίζεται σε διάφορες μορφές.

Στην πραγματική ζωή αντίστοιχα ο νόμος αυτός μας λέει ότι δεν είναι ποτέ δυνατό να εξισορροπήσουμε (ούτε και να "ισορροπήσουμε" και για το λόγο αυτό δεν θα μείνει ποτέ άνεργος ο Λάμπης).

Με όρους στατιστικής τον κατανοούμε καθώς το δωμάτιο βρωμίζει διότι υπάρχουν πολλοί περισσότεροι τρόποι να βρωμίσει παρά να καθαρίσει.

Το ίδιο φυσικά ισχύει και για την κατάσταση που θα βρούμε τα μελισσάκια μας ύστερα από μακρά εγκατάλειψη. Είναι περισσότερες οι πιθανότητες να τα βρούμε (ή να μην τα βρούμε καθόλου!) αποδεκατισμένα και σε κακό χάλι παρά σε πλήρη υγεία και γεμάτα μέλια.

Με όρους θερμοδυναμικής θα τον κατανοήσουμε μέσω της εντροπίας. Η εντροπία είναι μια θερμοδυναμική έννοια που περιλαμβάνει τη φυσική κατεύθυνση των θερμοδυναμικών διαδικασιών. Ο πάγος θα λιώσει στο ζεστό νερό οδηγώντας το σύστημα (νερού πάγου) σε ισορροπία χωρίς να είναι δυνατόν να γίνουν άλλες συναλλαγές θερμότητας, εμφανίζοντας τότε τη μέγιστη εντροπία. Γενικά τα θερμά πράγματα κρυώνουν και τα κρύα θερμαίνονται, η εντροπία αυξάνεται και κατευθυνόμαστε προς ένα σκοτεινό και μακρινό μέλλον όπου όλα έχουν τη ίδια θερμοκρασία, όλα είναι βαρετά καθώς τίποτε καινούριο δεν μπορεί να συμβεί.

Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται θερμικός θάνατος του σύμπαντος.

Ευτυχώς η εντροπία δεν αυξάνεται παντού και πάντα. Η εντροπία αυξάνεται στις αντιστρέψιμες διαδικασίες. Πολλές από τις πιο ενδιαφέρουσες διαδικασίες δεν εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία.

Η δημιουργία πάγου, η φροντίδα των μελισσιών μας αλλά και η γέννηση ενός παιδιού απαιτούν την τοπική μείωση της εντροπίας αλλά και στη γενικότερη στον πλανήτη γενικά, καθώς το σύμπαν πρέπει να παρέχει τη θερμότητα για να γίνουν όλα αυτά.

Θα σας ευχηθώ καλό καλοκαίρι συνοψίζοντας επιγραμματικά όλα τα παραπάνω:

- Μην εγκαταλείπετε τα μελισσάκια σας το καλοκαίρι, είναι η κρισιμότερη περίοδος.

- Βρείτε χρόνο για μια παγωμένη μπυρίτσα με πραγματικούς φίλους.

- Γαμάτε γιατί χανόμαστε σύντροφοι.