Η μελισσοκομία στη Γερμανία

Η Γερμανία του Μαρξ και του Ένγκελς, του Φρόιντ και του Σοπενχάουερ, των υπέροχων ξανθών...ζύθων (Weizenbiere), των εκπληκτικών Wursten και Spetzelle, η χώρα που κινδυνεύεις περισσότερο στα πεζοδρόμια παρά στους δρόμους (από τα χιλιάδες ποδήλατα φυσικά), η χώρα με τις ατέλειωτες ουρές - Stau - (ουρές χιλιομέτρων που κανείς δεν διανοείται να παρακάμψει οδηγώντας στη βοηθητική λωρίδα), η χώρα που δεν θα καθίσει δίπλα σου Γερμανός αν είσαι Auslaender, η χώρα αυτή λοιπόν έχει χιλιάδες μελισσοκόμους, εκπληκτική επιστημονική έρευνα πάνω στο αντικείμενο, τεράστια βιβλιογραφία και όλα αυτά κόντρα στις μόνιμα αντίξοες καιρικές συνθήκες.

Η Γερμανία ενώ είναι έκτη σε αριθμό κυψελών στην Ευρώπη (893.000) -πρώτη είναι η Ισπανία με 2.464.400 δεύτερη η Ελλάδα με 1.388.000 και τρίτη η Γαλλία με 1.150.000- είναι η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός μελιού στην Ευρώπη με 26.000 τόνους πίσω από την Ισπανία (32.000 τόνους). Η Ελλάδα παράγει ετησίως περίπου 16.000 τόνους (τέταρτη στην κατάταξη, περίπου όσο και η Γαλλία). Μη ρωτάτε ποια είναι η μεγαλύτερη παραγωγός μελιού στον κόσμο, φυσικά η Κίνα.
Το μεγαλύτερο μέρος της παραπάνω παραγωγής προέρχεται από μελιτώματα των γερμανικών δασών και το νέκταρ του φυτού ελαιοκράμβη (Raps).



Έτσι λοιπόν οι Γερμανοί -αν δεν έχουν έρθει στην Ελλάδα και δεν έχουν μάθει τι εστί θυμαρίσιο μέλι- αυτό που γνωρίζουν ως μέλι είναι το Waldhonig και το Rapshonig.

Το πρώτο προέρχεται από μελιτώματα (εκκρίσεις δηλαδή διάφορων παρασίτων των κωνοφόρων κυρίως δέντρων, δεν γνωρίζω αν ο Physokermes hemicryphus που κυρίως «εργάζεται» στα ελληνικά έλατα ενδημεί και στα αντίστοιχα γερμανικά).
Πάνω από το 50% της παραγωγής της Κεντρικής Ευρώπης αφορά σε μελιτώματα. Ως μελίτωμα ορίζεται ο σακχαρούχος χυμός που παράγεται από έντομα με στοματικά μόρια προσαρμοσμένα στην μύζηση και εισροή ρευστών τροφών.



Σε κάποιο άλλο post θα δώσω περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το είδος αυτό του μελιού.
Το δεύτερο αφορά στο φυτό ελαιοκράμβη το οποίο φύεται κατά εκατομμύρια στρέμματα στους αγρούς της Γερμανίας. Η ελαιοκράμβη θεωρείται παγκοσμίως ως το τρίτο σημαντικότερο ελαιοπαραγωγό φυτό μετά τη σόγια και το φοινικέλαιο. Κυριολεκτικά δεν πετάει κανείς τίποτε από το συγκεκριμένο φυτό.


Καλλιεργείται κυρίως σαν πρώτη ύλη για την παραγωγή ελαίου και σε μικρότερη έκταση για τα φύλλα της (για ανθρώπινη κατανάλωση, ζωοτροφή και λίπανση). Μετά την εξαγωγή του ελαίου, τα υπολείμματα της (η λεγόμενη πίτα) χρησιμοποιούνται στην κτηνοτροφία, καθώς έχουν πλούσια περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη. Από ένα στρέμμα ελαιοκράμβη παράγονται κατά μέσο όρο 120-250 κιλά σπόρος με αντίστοιχη παραγωγή 43-90 λίτρα βιοντίζελ. Ήδη έχουν ξεκινήσει πιλοτικές καλλιέργειες του φυτού στη Βόρεια Ελλάδα. Οι εκεί φίλοι μελισσοκόμοι θα αποκτήσουν σύντομα μια πλούσια πηγή νέκταρος αλλά και γύρης.



Ανθίζει δύο φορές το χρόνο, με μεγάλη διάρκεια της ανθοφορίας. Το σημαντικότερο δε είναι ότι ανθίζει κατά τους τελευταίους φθινοπωρινούς και πρώτους χειμερινούς μήνες, δίνοντας έτσι πολύτιμη τροφή σε μια δύσκολη για τη μέλισσα περίοδο. Σε αντίθεση με τα μελιτώματα που δεν είναι κατάλληλα για τη διαχείμανση του μελισσιού, το μέλι από το νέκταρ των λουλουδιών είναι αναντικατάστατο. Το ανησυχητικό είναι ότι εξαπλώνονται και σε αυτήν την καλλιέργεια οι γεννητικά τροποποιημένοι σπόροι.
Γευστικά δεν με ενθουσιάζει. Έχει θα έλεγα μια «ελαιώδη» γεύση και αδιάφορο άρωμα.
Από τα παραπάνω στοιχεία αριθμού κυψελών και παραγωγής, εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι οι συνάδελφοι Γερμανοί μελισσοκόμοι υπερτερούν σε μελισσοκομικούς χειρισμούς. (29,12 κιλά/κυψέλη έναντι 11,5 στην Ελλάδα). Και μη μου πείτε ότι έχουν περισσότερες μελισσοβοσκές, όταν σήμερα 28 Νοεμβρίου η θερμοκρασία έξω κοντεύει τους 20 βαθμούς και στη Γερμανία βλέπουν τον ήλιο με το δελτίο.
Ο Γερμανός μελισσοκόμος είναι ενημερωμένος, συμμετέχει στους συλλόγους του, είναι κοινωνικά ευαισθητοποιημένος, έχει μεγάλη βοήθεια από το κράτος του. Υπάρχει τεράστια βιβλιοθήκη ειδικών βιβλίων και πολλά θεματικά περιοδικά. (Το Eichstadter Bienenzeitung είναι το πρώτο παγκοσμίως ειδικό περιοδικό που κυκλοφόρησε στα 1845).
Στην Ελλάδα λειτουργεί μόνο μια σχολή (στο κτήμα Συγγρού), όπου παρεμπιπτόντως όταν την παρακολουθούσα μας συνέστηναν τη χρήση μαλάθειου!!! για την αντιμετώπιση του βαρρόα (οι ίδιοι άνθρωποι που οργάνωσαν και την αντιμετώπιση του «εργάτη» του πεύκου με σκευάσματα κάποια εκ των οποίων απαγορεύτηκαν ύστερα από λίγους μήνες ως καρκινογόνα), και με σεμινάρια της «αρπαχτής» από κατά τα άλλα καταρτισμένους επιστήμονες. Έχουμε μόνο δύο ειδικά περιοδικά που εκδίδονται ανά δίμηνο (το ένα συνδικαλιστικό) και ελάχιστη βιβλιογραφία βασισμένη κυρίως σε ξένα αντίστοιχα βιβλία. Δυστυχώς τα γερμανικά μου ως αυτοδίδακτου είναι επιπέδου παραλίας της Χαλκιδικής και δεν αρκούν για μελέτη ειδικών άρθρων. Την κατάσταση και εδώ σώζουν τα αγγλικά. Οι σύλλογοι εξυπηρετούν κυρίως συνδικαλιστικά θέματα και λιγότερο την προαγωγή της τέχνης. Εκεί δε που γίνεται ο χαμός είναι στη χρήση φαρμάκων. Δεν θα επεκταθώ μη θεωρηθεί ότι δυσφημίζω τον κλάδο.
Οι Γερμανοί μελισσοκόμοι είναι πραγματικοί μελισσοκόμοι. Γνωρίζουν τι είναι η γύρη, τι είναι η πρόπολη, τι είναι το δηλητήριο των μελισσών. Εκμεταλλεύονται το σύνολο των προϊόντων της κυψέλης. Το ακριβότερο, από άποψη κόστους παραγωγής, προϊόν και συνάμα το φθηνότερο ως εμπορική αξία είναι το μέλι. Και όμως η πλειοψηφία των Ελλήνων μελισσοκόμων ασχολείται μόνο με το μέλι. Θα πρέπει να δείτε από κοντά τα δεκάδες σκευάσματα με βάση μελισσοκομικά προϊόντα, και μιλάμε για μικρούς παραγωγούς. Φυσικά και όλοι διαθέτουν γύρη και αυτούσια ή σκευάσματα πρόπολης.
Η έρευνα γύρω από την αντιμετώπιση των ασθενειών είναι μεγάλη. Οι περισσότεροι συμμετέχουν σε τέτοια ερευνητικά προγράμματα. Την ώρα που οι μεγάλοι δάσκαλοί μας συστήνουν μαλάθειο για το βαρρόα, οι Γερμανοί χρησιμοποιούν αποκλειστικά οργανικά οξέα, με κόστος ελάχιστο και μηδενική υπόλειμματικότητα.
Η καλύτερη μελισσοτροφή που κυκλοφορεί στην Ελλάδα (και η μόνη που συμφωνεί με τα αναγραφόμενα στη συσκευασία της συστατικά), καλά καταλάβατε, είναι Γερμανική. Τι να πει κανείς. Ούτε ζάχαρη με νερό δεν μπορούμε να ανακατέψουμε σωστά.
Αναφέρθηκα και στη βοήθεια του κράτους. Στη Γερμανία ενισχύεται με κάθε τρόπο η έναρξη της ενασχόλησης ακόμα και αυτής της ερασιτεχνικής.

Πολλές οικογένειες σε ημιαστικές περιοχές διαθέτουν στον κήπο τους τις κυψέλες που θα τους προσφέρουν το μέλι που θα καταναλώσουν. Θα ενισχυθούν οικονομικά και φορολογικά για αυτό και το σημαντικότερο θα εκπαιδευτούν με μέριμνα του κράτους. Κάποια άλλη φορά θα σας διηγηθώ τα τραγελαφικά όταν θέλησα να εκδώσω μελισσοκομικό βιβλιάριο και απευθύνθηκα στη διεύθυνση αγροτικής ανάπτυξης της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής. Στα κατ ημάς, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης (σαν ανέκδοτο μου ακούγεται το τρίτο συνθετικό) έχει ετοιμάσει ΚΥΑ (κοινή υπουργική απόφαση) με την οποία ούτε λίγο ούτε πολύ, ουσιαστικά απαγορεύει τη μετακίνηση και τοποθέτηση μελισσοσμηνών.

Πως το είχε πει ο ποιητής? Όπου και να πάω η Ελλάδα με πληγώνει?