Παραφυάδες

Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και της διαιώνισης (στενά συνδεδεμένα και μεταξύ τους), προσδιορίζουν και εξηγούν τις περισσότερες από τις συμπεριφορές τόσο των έμβιων όντων όσο και των λοιπών δημιουργημάτων της φύσης.

Η φύση εξασφάλισε τη διαιώνιση φροντίζοντας να τη συνδέσει με μια ευχάριστη, για τα περισσότερα τουλάχιστον είδη, στιγμή.

Δεν μπορώ να είμαι σίγουρος αν τη στιγμή που ο αέρας παρασέρνει τη γύρη ή τα σπόρια μέσα από το άνθος το φυτό βρίσκεται σε εκστατική οργασμική κατάσταση (γιατί όχι άλλωστε?), τα ζώα σίγουρα δείχνουν να το ευχαριστιούνται.

Τα περισσότερα είδη είναι αναπαραγωγικά ελάχιστες φορές μέσα στη διάρκεια του χρόνου, σε αντίθεση με τον άνθρωπο ο οποίος είναι αναπαραγωγικός συνεχώς, με αποτέλεσμα τα σπόρια μας να ψάχνουν καθημερινά γόνιμο έδαφος. Από τον πατέρα μου θυμάμαι πρωτοάκουσα την παρακάτω μαντινάδα(?):

"Νά μουν το Μάι γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, Κόκορας όλο τον καιρό και Γάτος τον Γενάρη".

Η μέλισσα όμως συμπεριφέρεται ή έτσι τουλάχιστο νομίζω εγώ, κάπως διαφορετικά.

Η παρθένα βασίλισσα, όπως έχουμε ξαναπεί, συνουσιάζεται μόνο μια φορά στη ζωή της με πολλαπλούς "συντρόφους". Δεν ξέρω αν το απολαμβάνει η βασίλισσα, οι φουκαράδες οι κηφήνες όμως δε νομίζω να τη "βρίσκουν" ιδιαίτερα καθώς συγχρόνως με τη συνεύρεση αποχαιρετούν τη σύντομη ούτως ή άλλως ζωή τους, αφού όλα τα γεννητικά τους όργανα αποκολλώνται βίαια από το σώμα τους.

Εδώ ας ανοίξουμε εισαγωγικά σχετικά με τον αναπαραγωγικό οργασμό και την απώλεια ζωής. Θυμάμαι στην ταινία "Η Αυτοκρατορία των Αισθήσεων" αλλά και σε βιβλία που αναφέρονται στη στιγμή του απαγχονισμού, να συνοδεύεται το "πέταγμα" της ψυχής με την εκσπερμάτιση και την απόλυτη έκσταση. Πως διάλεξε άραγε η φύση να συνδέσει έτσι τα δύο πιο σημαντικά στοιχεία της? Τη δημιουργία και την απώλεια ζωής. Λέτε την ίδια έκσταση να βιώνουν και οι κηφήνες? Κλείνουσιν τα εισαγωγικά ευχόμενοι να το μάθουμε κάποτε από τα βιβλία και όχι διά ζώσης.

Εκτός λοιπόν του ότι οι μέλισσες είναι ανοργασμικές και ανέραστες σε όλη τους τη ζωή, η βασίλισσα δεν συνουσιάζεται με σκοπό (άμεσο τουλάχιστο) τη διαιώνιση αλλά τη δημιουργία εργατικού πληθυσμού. Κάποια στιγμή, άγνωστο σε μας ακόμα πως και ποιος, θα δώσει το σύνθημα, κάποιες δεκάδες μόνο από τα εκατομμύρια αυγά που θα έχει γεννήσει μέχρι τότε η βασίλισσα, να μετασχηματιστούν σε νέες βασίλισσες πια και όχι σε καταδικασμένες στη δια βίου εργασία εργάτριες μέλισσες. Ποιος δίνει αυτήν την εντολή? Οι εργάτριες, η βασίλισσα, μήπως οι κηφήνες? Κανείς δε γνωρίζει αυτό και πολλά άλλα, καλά κρυμμένα μυστικά της κοινωνίας των μελισσών.

Πότε συμβαίνει αυτό? Μα φυσικά την Άνοιξη. Από Απρίλη μέχρι και Μάι το φαινόμενο της σμηνουργίας δίνει και παίρνει. Η παλιά βασίλισσα θα εγκαταλείψει την κυψέλη μαζί με μέρος του υπάρχοντος πληθυσμού, ενίοτε θα ακολουθήσουν και κάποιες από τις νέες και παρθένες βασίλισσες ως δευτεραφεσμοί, τριταφεσμοί κλπ, δημιουργώντας νέες αποικίες και διαιωνίζοντας με αυτόν τον τρόπο το είδος. Πιστεύω, συνδέοντας το φαινόμενο με τα παραπάνω, ότι τη στιγμή της σμηνουργίας, το σύνολο του αφεσμού βρίσκεται σε μια ηδονικά ευτυχισμένη στιγμή. Ίσως αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο οι αφεσμοί δεν είναι επιθετικοί και όχι αυτό που αφελώς πιστεύουμε εμείς ότι λόγω της πλήρωσης του προστόμαχου με μέλι είναι δύσκαμπτες.

Ο μελισσοκόμος βέβαια, όπως και οι υπόλοιποι άνθρωποι γενικά, λίγο ενδιαφέρεται για την ψυχολογία, ας πούμε, της μέλισσας, παρά μόνον για το πως θα εκμεταλλευτεί προς όφελός του το σύνολο των υπόλοιπων δημιουργημάτων της φύσης.

Έτσι, με κάθε τρόπο προσπαθεί να αποτρέψει το φαινόμενο της σμηνουργίας, καθώς αυτό (η σμηνουργία), καθιστά το μελίσσι αντιπαραγωγικό. Εδώ βέβαια πρέπει να πούμε ότι οι έννοιες του παραγωγικού ή μη προσδιορίζονται από την εξ Αμερικής λογική και την υπερεκμετάλλευση των παραγωγικών πηγών, είτε μιλάμε για μέλισσες, είτε για αγροτεμάχια είτε για γαλακτοφόρα ή άλλα ζώα. Τη λογική αυτή την υιοθετήσαμε άκριτα και παράλογα φυσικά και στην Ελλάδα, τα αποτελέσματά της τα βιώνουμε ήδη και πολύ φοβάμαι ότι θα γίνουν εφιάλτης στο μέλλον. Ξανακλίνουσιν τα εισαγωγικά.

Ο μελισσοκόμος όμως, έχει ανάγκη να πολλαπλασιάσει τον αριθμό των κυψελών του, τόσο για να αυξήσει την παραγωγή του όσο και για να καλύψει τις φυσιολογικές απώλειες που θα έχει στη διάρκεια του χρόνου.

Ένας από τους τρόπους πολλαπλασιασμού είναι και αυτός των παραφυάδων. Καταλαβαίνετε ότι έλκει το όνομα από την αντίστοιχη διαδικασία των δέντρων και των φυτών.

Ο μελισσοκόμος λοιπόν, όταν αποφασίσει να πολλαπλασιάσει τα μελίσσια του και δεν θέλει να επιβαρυνθεί οικονομικά με αγορά έτοιμων νέων, χρησιμοποιεί τεχνικές διαίρεσης αυτών.

Τον Απρίλη τον ξανθό, ή τον Μάι, τον πιον όμορφο καιρό που λέει και το σχετικό άσμα των Χειμερινών Κολυμβητών, θα χωρίσουμε τα μελίσσια που επιλέξαμε στα 2, 3 ή και στα τέσσερα αν το μητρικό είναι ιδιαίτερα δυνατό και πολυπληθές. Μια καλή ευκαιρία είναι αυτή που μας δίνεται κατά τη διάρκεια της δημιουργίας βασιλοκελιών σμηνουργίας. Οι μέλισσες από ένστικτο δημιουργούν πολύ καλά βασιλοκέλια σμηνουργίας όπως και τα αντίστοιχα της αντικατάστασης (θα πούμε άλλη φορά για αυτή τη διαδικασία).

Μια τέτοια ευκαιρία δόθηκε πριν μερικές βδομάδες, παραμονές της μεταφοράς των κυψελών στο Άργος. Στην τελευταία πριν τη μεταφορά επιθεώρηση, εντοπίστηκαν ωραία και ευμεγέθη βασιλοκέλια τα οποία βλέπετε στην κορυφή του κειμένου.

Η μεταφορά των συγκεκριμένων κυψελών στο Άργος, σήμαινε και τη σχεδόν σίγουρη απώλεια των αφεσμών παρ' όλο του ότι έχω δημιουργήσει σχεδόν τέλεια ελκυστική ουσία για την αυτοσύλληψη σε παγίδες. (Το επιβεβαίωσα αργότερα όταν κάποιοι που υποτίθεται "πρόσεχαν" τα μελίσσια μας φρόντισαν να "συλλέξουν" τα σμάρια μας. Τεσπα).

Αποφασίστηκε λοιπόν η διαίρεση των συγκεκριμένων κυψελών και η μετατροπή τους σε μη παραγωγικά, άμεσα τουλάχιστον.

Το συγκεκριμένο που βλέπετε ήταν ιδιαίτερα δυνατό, 20 πλαίσια γεμάτα από πληθυσμό, με αρκετά βασιλοκέλια ήδη σχηματισμένα.

Αποφάσισα να χωριστεί σε 4 συνολικά τμήματα, με 5 πλαίσια σε κάθε νέα κυψέλη και 5 που θα 'μέναν στην παλιά.

Φροντίσαμε να μοιράσουμε δίκαια (ως θεοί ή ως άνθρωποι?) όσο αυτό ήταν δυνατό, σε ομοιόμορφα από άποψη πληθυσμού τμήματα, αλλά και τροφών (μέλι, γύρη) αλλά κυρίως σε βασιλοκέλια. Οι μητρική κυψέλη, όπου εντοπίσαμε την παλιά βασίλισσα (δεν την είχε "κάνει" ευτυχώς ακόμα, συνήθως την κοπανάει με το που σφραγίζουν τα πρώτα βασιλοκέλια) παρέμεινε στην παλιά θέση, οι νέες μεταφέρθηκαν μερικά χιλιόμετρα μακριά ώστε να αποτρέψουμε την επιστροφή των συλλεκτριών.

Σε 15-20 περίπου ημέρες οι νέες βασίλισσες ήταν ήδη γονιμοποιημένες και είχαν αρχίσει το έργο τους. Η επιτυχία ήταν μεγαλύτερη του 95%, μόνο μια στην ουσία δεν τα κατάφερε και κατέληξε στην κοιλιά κάποιου πουλιού ή αγάπησε τρελά τον κηφήνα και κλέφτηκε μαζί του.

Του καιρού βοηθούντος θα συνενωθεί σήμερα με έναν από τους νέους αφεσμούς.

Με τον τρόπο αυτό ο μελισσοκόμος αυξάνει τον αριθμό των κυψελών του, οι νέες βασίλισσες ορεξάτες θα γεννούν κατά ριπάς η δε παλιά θα ξαναπασχίσει χωρίς διακοπή να ξαναμεγαλώσει τη φαμίλια της.

Θα μπορούσε κανείς να πει, αφελώς σκεπτόμενοι πάντα, ότι δημιουργήσαμε συνθήκες τεχνητής σμηνουργίας. Έλα όμως που αν αφήσουμε περισσότερα από 1-2 βασιλοκέλια σε κάθε παραφυάδα, τουλάχιστον μια νέα βασίλισσα θα σμηνουργήσει με μέρος αυτής. Όσο πιο πολυπληθής η παραφυάδα, τόσο πιο σίγουρη η σμηνουργία αλλά και το πλήθος αυτών. Βλέπει κανείς αφεσμούς κυριολεκτικά μια χούφτα μέλισσες. Τόσο έντονο είναι το ένστικτο της διαιώνισης, οδηγώντας ακόμα και σε αβέβαιες για την επιβίωση καταστάσεις.

Οι τρόποι χωρισμού ενός μελισσιού είναι πολλοί και εξυπηρετούν διαφορετικές ανάγκες κάθε φορά σε συνδυασμό με τη χρονική στιγμή που γίνονται.

Η φύση φρόντισε και φέτος (ακόμα φροντίζει σε κάποια μέρη) να δημιουργήσει νέες αποικίες, κάποιες για καλή μας τύχη φωλιάζουν ήδη στις κυψέλες μας, άλλες πιο τυχερές(?) απολαμβάνουν την ελευθερία τους.

Θα ζητήσω προκαταβολικά συγγνώμη για τις όποιες ασυνέχειες και αοριστίες του σημερινού post (γράφεται με πολλές ενδιάμεσες διακοπές), λανθασμένα θεώρησα ότι παραμονή τριημέρου κανείς δεν θα είχε διάθεση για εργασία, αντ' αυτού τα τηλέφωνα και τα μηνύματα στον υπολογιστή γ##%$^&!!!.(μπιπ-μπιπ), η δε κυρία BeeHappy αντί να σηκώσει κανένα τηλέφωνο τσατάρει ακαταπαύστως με τις επίσης σκληρά εργαζόμενες Hungry_τισες.

Τι να ΄κούσουμε σήμερα...Τζιμάκο ίσως?