Κηφηνογόνο (αρρενοτόκο) Μελίσσι

Μια από τις πλέον δυσάρεστες, και για το μελισσοκόμο και για το μελίσσι, καταστάσεις είναι αυτή της απρόβλεπτης απώλειας της βασίλισσας. Γνωρίζετε ήδη, όσοι παρακολουθείτε το blog, ότι η βασίλισσα είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξη και επιβίωση ενός μελισσοσμήνους. Είναι, θα μπορούσαμε να πούμε, το "πρώτο κινούν αίτιο" της δημιουργίας του είδους μέλισσα.
Οι βασίλισσες χάνονται από πολλές και διάφορες αιτίες. Άλλες θα πέσουν ηρωικά στη διεκδίκηση της βασιλείας από τις αδερφές τους, άλλες θα καταλήξουν στο στομάχι κάποιου φτερωτού πλάσματος στο ένα και μοναδικό γαμήλιο ταξίδι, άλλες λόγω γήρατος (οι πιο τυχερές), και άλλες θύματα της απροσεξίας του μελισσοκόμου.
Εφ' όσον πίσω στην κυψέλη υπάρχει διαθέσιμο αυγό μέχρι 3 ημερών κανένα πρόβλημα, θα ξεκινήσει η διαδικασία δημιουργίας μιας νέας και ωραίας.
Το πρόβλημα ξεκινάει όταν απουσία φρέσκου γόνου χαθεί η βασίλισσα.
Ελλείψει του συνεκτικού παράγοντα που λέγεται φερομόνη η οποία δίνει τον τόνο και τον ρυθμό στις καθημερινές εργασίες, το μελίσσι αποσυντονίζεται πλήρως. Για τριάντα περίπου ημέρες θα βρίσκεται σε μια λανθάνουσα κατάσταση χάνοντας κάθε σειρά στο, μόλις λίγες μέρες πριν, τέλεια προκαθορισμένο πρόγραμμά του.

Το οξαλικό οξύ που χρησιμοποιώ για την καταπολέμηση του παράσιτου "βαρρόα", μπορεί να είναι βιολογικό και αρκετά αποτελεσματικό, δεν παύει όμως να προκαλεί ενίοτε και προβλήματα. Αρχές Γενάρη είχε γίνει η εφαρμογή, την προηγούμενη μόνο βδομάδα κατάφερα να βρω χρόνο για μια καλή επιθεώρηση. Τα αποτελέσματα τα βλέπετε, όπως τα είδα και γω μόλις άνοιξα το καπάκι. Κηφήνες δεν δικαιολογούνται σε μικρά και αδύναμα μελίσσια αυτήν την εποχή. Το χαρακτηριστικό βούισμα μαζί με την παρουσία αρκετών κηφήνων, ήταν χαρακτηριστικά του τι θα έβλεπα προχωρώντας βαθύτερα.

(Αναγνωρίζετε τους κηφήνες? Είναι αυτοί με τα μεγάλα μάτια εκτός των άλλων. Ξέρετε γιατί έχουν περισσότερα και μεγαλύτερα μάτια από τις μέλισσες? Για να "σημαδέψουν" καλά τη βασίλισσα στο εναέριο γαμήλιο γλέντι. Η ανάγλυφη κόκκινη ουσία πάνω στον κηρηθροφορέα είναι η μαγική πρόπολη.)

Ανοίγω τα πλαίσια λοιπόν και το θέαμα είναι απογοητευτικό και χαρακτηριστικό της κατάστασης που περιγράφαμε παραπάνω.

Διάσπαρτα κηφηνοκέλια σε σκόρπια σημεία της κερήθρας. Τι έγινε λοιπόν? Η βασίλισσα προφανώς υπήρξε θύμα της προ διμήνου θεραπευτικής επέμβασης. Λόγω χειμώνα, αλλά και αδυναμίας της συγκεκριμένης βασίλισσας, είχε σταματήσει η γέννα. (Φυσιολογική κατάσταση στις βόρειες και κρύες περιοχές, όχι όμως και στην Ανατολική Αττική, ειδικά με τις φετινές συνθήκες, σκεφτείτε ότι έχω ήδη μελίσσια με γόνο σε 8 πλαίσια!). Ο μελισσοκόμος (εγώ δηλαδή) δεν φρόντισα να επιθεωρήσω στο χρόνο που έπρεπε με την επιμέλεια που έπρεπε. Το αποτέλεσμα ήταν να περνάν οι μέρες και το μελίσσι να παραμένει ορφανό. Το ένστικτο της επιβίωσης λειτούργησε και οι εργάτριες πλέον (ως θηλυκά άτομα) προσπάθησαν να υποκαταστήσουν την απούσα βασίλισσα. Άρχισαν να γεννούν, αλλά ως αγονιμοποίητα άτομα δυστυχώς καταφέρνουν να δημιουργήσουν μόνο κηφήνες όπως έχουμε ξαναπεί στο σχετικό post. Προσέξτε τη χαρακτηριστικά ακατάστατη και σκόρπια γέννα. Το μελίσσι φθίνει πλέον με γρήγορους ρυθμούς καθώς δεν αναπαράγονται νέα θηλυκά άτομα ενώ αντίθετα πολλαπλασιάζονται τα αρσενικά, τα οποία καταναλώνουν τις τροφές και το μελίσσι αρχίζει να λιμοκτονεί.

Εγκαταλείπει το γόνο του ο οποίος και θα νεκρωθεί. Κάποιοι κηφήνες θα καταφέρουν να βγούν, άλλοι δεν θα δουν ποτέ το φως της μέρας. Ο νεκρός γόνος (με άσπρο χρώμα) μέσα στο κελί θα γίνει εστία μόλυνσης, ασθένεια η οποία λέγεται ασκοσφαίρωση.



Οι φουκαριάρες προσπάθησαν να φτιάξουν και βασιλοκέλι από τον κηφηνόγονο. Είναι αυτό που μοιάζει με βελανίδι πάνω στην κερήθρα. Εκτός της απώλειας του μελισσιού, "άχρηστες" πλέον είναι και οι κερήθρες του οι οποίες είναι γεμάτες κηφηνοκέλια και μεταδοτικές ασθένειες. Θα οδηγηθούν σύντομα στον κηροτήκτη για να ξαναγίνουν κεράκι. Καταδικασμένος είναι και όσος πληθυσμός απέμεινε, καθώς αν έκανα το λάθος να τον ενώσω σε ένα άλλο μελίσσι, οι "ψευτομάνες" θα θανάτωναν τη βασίλισσά του την οποία θα θεωρούσαν ανταγωνίστρια.

Το εναπομείναν σμήνος στην παραπάνω φωτογραφία είναι μια μικρογραφία "μελισσόσφαιρας", τακτική που χρησιμοποιούν οι μέλισσες για την επιβίωσή τους στη διάρκεια του χειμώνα. Αλλά αυτό είναι θέμα ενός άλλου post.

Σχετικά με....τον BeeHappy

Βλέπω μπαλάκια να πετάγονται από κάθε κατεύθυνση και δεν καταλαβαίνω το γιατί.

Σφυρίζουν γύρω μας προσπαθώντας να πουν κάτι για τα σώψυχα αυτού που κρατάει τη ρακέτα.

Το χθεσινό της 'Ασπας έπεσε μπροστά μου και περίμενε να το σηκώσω.

Θεωρώ ότι μέσα από τα κείμενα και τα σχόλιά μου ήδη έχω ιχνογραφήσει το ζητούμενο.

Διαφωνώ με το συγκεκριμένο τύπο ψυχανάλυσης και δη δημοσία. Ίσως να φταίει ο "σφιχτός" χαρακτήρας μου.

Για μια στιγμή σκέφτηκα να κλωτσήσω το μπαλάκι στο χαντάκι (κάνει και ρίμα), μετά το είδα σαν άσκηση και το σήκωσα.

1. Αγαπώ να έρχονται φίλοι στο σπίτι, εγώ να ψήνω και αυτοί να τρων.

2. Τον καφέ τον πίνω πάντα σκέτο (και το ούζο ανέρωτο που λέει και το τραγούδι) αλλά τρελαίνομαι για γλυκά.

3. Λατρεύω την ταχύτητα. Τρέχω, κάποιες φορές υπερβολικά, στις εθνικές οδούς, περπατώ γρήγορα, έτρεχα (παλιά, πολύ παλιά) στους στίβους (αγαπούσα τα 400 και εσχάτως τους μαραθώνιους), τρέχω στο στίβο της ζωής, τρέχω, τρέχω.

4. Αγαπώ τις μέλισσες μέχρι...θανάτου!

5. Μισώ τους δήθεν και τους υποκριτές.

Ως θεματικό το Blog θα σερβίρει στο συνάφι του.

Κώστας

Μάρκος

Έρως ο Κηριοκλέπτης

Ως τεχνοκράτης το ομολογώ ότι η σχέση μου με τις "καλές τέχνες" δεν ξεπερνά αυτήν του απλού παρατηρητή που σπάνια θα ψάξει τη λεπτομέρεια και το κρυμμένο μήνυμα του δημιουργού.
Θαυμάζω ωστόσο (και ουδόλως τα θεωρώ, όπως ο τρισάθλιος -τον είχαμε και δήμαρχο τρομάρα μας- "λαπάδες"), και ενίοτε ζηλεύω - πάντα με την καλή έννοια- τα συνήθως με ευαίσθητη ιδιοσυγκρασία, καλλιεργημένα άτομα όπου η θέα ενός έργου είναι αρκετή να τους συγκινήσει και να τους γεννήσει συναισθήματα άγνωστα σε εμένα.
Ο "αριστοκρατικός" Αθήναιος, με δύο συνεχόμενα posts (αυτό & αυτό) και ένα άρθρο στο περιοδικό Μελίαμα ήταν αρκετά ...και να η θεματική καλλιτεχνική παρέμβαση του τεχνοκράτη.

Ο πίνακας παραπάνω είναι του Albrecht Dürer, από το 1514 και ονομάζεται Cupid the Honey Thief. Απεικονίζει παράσταση σχετική με το μύθο του Θεόκριτου στο έργο "Ειδύλλια".
Ορίστε και το κείμενο εις την αρχικήν και σε μετάφραση του Ι. Πολέμη.

''Τον κλέπταν ποτ' 'Ερωτα κακά κέντασε μέλισσα κηρίον εκ σίμβλων συλεύμενον, άκρα δε χειρών δάκτυλα πάνθ'΄υπένυξεν. Ο δ΄ άλγεε, και χέρ' εφύση, και ταν γαν επάταξε, και 'αλατα, ται δ' Αφροδίται

(Εκέντρωσε μιά μέλισσα τον 'Ερωτα τον κλέφτη όταν της έκλεβε κερί μέσ' από την κυψέλη, κι όλα του τ' ακροδάχτυλα τα βρήκε το κεντρί της. Κι αυτός πονούσε ο δύστυχος κ' εφύσαγε τα χέρια κ' εχτύπαγε τα πόδια του πηδώντας απ' τον πόνο κ' έτρεξε στη μητέρα του την όμορφη Αφροδίτη)

δείξεν ταν οδύναν, και μέμφετο, όττι γε τυτθόν θηρίον εντί μέλισσα και αλίκα τραύματα ποιεί. Χα μάτηρ γελάσασα: "Τυ δ' ουκ ίσσον εσσί μελλίσσαις χω τυτθός μεν έης, τα δε τραύματα αλίκα ποιείς.''

(κ' έδειξε τα χεράκια του και της παραπονέθη πώς είν' η μέλισσα μικρή κι όμως σκληρά πληγώνει. Κ' εγέλασ' η μητέρα του και στράφηκε και τούπε: Γιατί απορείς; μήπως και συ της μέλισσας δε μοιάζεις; Έτσι μικρός είσαι και συ κ' έτσι σκληρά πληγώνεις. )"

Προσέξτε ότι ο Έρως ναι μεν πέταξε τα βέλη πάνω στη λαχτάρα του την κερήθρα με το μέλι όμως την κρατά σφιχτά.

Προσέξτε επίσης το είδος των κυψελών, τα παραδοσιακά κοφίνια ή κυβέλια ή κουβέλια που χρησιμοποιούσαμε στην Ελλάδα. Δυστυχώς (θα τεκμηριώσω το δυστυχώς σε άλλο σχετικό με τις κυψέλες post) και σε αυτό γίναμε αμερικάνοι.

(Δεν πρόλαβα να ολοκληρώσω το κείμενο και ο Αθήναιος ανέβασε και τρίτο σχετικό post.)

ΜΙΚΡΟΚΑΡΠΙΑ ΚΑΙ ΜΕΛΙΣΣΑ

Αντιγράφω κείμενο από μελισσοκομικού ενδιαφέροντος ιστοσελίδα του κυρίου Θεοδόσιου Κατσαρού από το Βόλο.

"Τοπικά θεσσαλικά κανάλια αυτές τις μέρες είχαν κύριο θέμα την μικροκαρπία της μηλιάς. Μίλησαν παραγωγοί της Ζαγοράς ? Αντινομάρχης ? ειδικοί και μη ? ψάχνοντας τα αίτια ? ΖΗΤΩΝΤΑΣ ? εξηγήσεις από γεωπόνους ? αποζημειώσεις ? κτλ κτλ κτλ. Το θέμα είναι γνωστό εδώ και μερικά χρόνια στην περιοχή μας και βασανίζει τους μηλοπαραγωγούς. Τα αίτια παραμένουν άγνωστα; Ή δε θέλουμε να τα παραδεχτούμε;Κύριοι, θέλω για μια φορά ακόμα να σας υπενθυμίσω τα εξής: Η μηλιά είναι φυτό εντομόφιλο (εντομόφιλο είναι κάθε φυτό που επικονιάζεται ? γονιμοποιείται ? με έντομα).Το χρώμα ? το σχήμα ? και η σύσταση του καρπού επηρεάζονται θετικά από την παρουσία των επικονιαστών τη στιγμή της ανθοφορίας των δέντρων. Άρα το μυστικό βρίσκεται στην καλή επικονίαση, ΑΡΑ ΣΤΗ ΜΕΛΙΣΣΑ. Μα μόνο η μέλισσα είναι επικονιαστής; ΟΧΙ. Υπάρχουν πολλά είδη επικονιαστών. Ένα από αυτά είναι και η μέλισσα. Είναι όμως οι μόνες εν αφθονία με δράση και διαθεσιμότητα όλο το χρόνο. Μα ποιος τις εμπόδισε να κάνουν τη δουλεία τους; Θα αναρωτηθείτε. Ας γυρίσουμε μερικά χρόνια πίσω και η απορία σας θα λυθεί. Το 1984 κάνει την εμφάνισή του στην Ελλάδα το ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΟ ΚΑΨΙΜΟ ΤΩΝ ΜΗΛΟΕΙΔΩΝ (το γνωστό AIDS των δέντρων).Ασθένεια που έκανε τις αχλαδιές να ξεραίνονται και εν συνεχεία μεταδιδόταν και στις μηλιές. Η μετάδοση γινόταν με πολλούς τρόπους και μέσα. Αποδόθηκαν όμως ευθύνες περιορισμένες και όχι σημαντικές και στη μέλισσα. Και τότε το 1997-1998 γίνεται η μεγάλη ζημιά. Έχουμε αντιπαραθέσεις μεταξύ φρουτοπαραγωγών και μελισσοκόμων. Τα κανάλια και ο τοπικός τύπος πήραν φωτιά. Φωτιά πήραν και θερμόαιμοι φρουτοπαραγωγοί και έριξαν δηλητήριο σε νερά που πότιζαν οι μέλισσες με αποτέλεσμα να αφανιστούν τα μελισσοκομία της περιοχής. Οι παραγωγοί βλέπαν μέλισσα και αφήνιαζαν, γέμιζαν τα ψεκαστικά και δως του. Αποτέλεσμα; Φρουτοπαραγωγοί και μελισσοκόμοι να τραβιούνται για χρόνια στα δικαστήρια. Έκτοτε οι μελισσοκόμοι δε μεταφέρουν μελίσσια σε αυτές τις περιοχές του Πηλίου φοβούμενοι τις μεγάλες απώλειες από τα φυτοφάρμακα. Παρά μόνο τον ΙΟΥΝΙΟ μεταφέρνουν μελίσσια στις περιοχές αυτές για την καστανιά. Από τη μια μεριά πάνω στις μηλιές πέφτει δηλητήριο, από την άλλη κάτω από τα δέντρα για να καταστραφούν τα χόρτα πέφτει γραμοξόν η ραονταπ. Άρα που θα σταθούν για να προσφέρουν έργο οι επικονιαστές;ΠΙΣΤΕΥΩ πως αν παραμεριστούν εκ μέρους των φρουτοπαραγωγών τα πολλά δηλητήρια και πειστούν οι μελισσοκόμοι να ξαναπροσεγγίσουν αυτές τις περιοχές με τα μελίσσια τους, το πρόβλημα θα λυθεί και οι κόποι των φρουτοπαραγωγών θα ανταμειφθούν."

Οι Η.Π.Α είναι η μεγαλύτερη σε εισαγωγές μελιού χώρα, παρά τον μεγάλο αριθμό κυψελών που διατηρεί. Ο λόγος είναι η στροφή των μελισσοκόμων στην ιδιαίτερα επικερδή δραστηριότητα της ενοικίασης των κυψελών για επικονίαση. (Κάποιο λόγο θα έχουν φαντάζομαι τα "αμερικανάκια" να πληρώνουν για αυτό).
Η Ολλανδική εταιρεία Koppert είναι η μοναδική στον κόσμο η οποία έχει καταφέρει να αναπαράγει βομβίνους σε κυψέλη και να τους διαθέτει για επικονίαση. (Ένα πολύ ωραίο σχετικό post του Κώστα υπάρχει εδώ)
Εμείς εδώ κρατάμε τα σκήπτρα της κατανάλωσης φυτοφαρμάκων.
Τι να πει κανείς για τη χώρα του "φραπόλαδου"...
ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ.